Cẩn trọng trước những mâu thuẫn lợi ích

"Trước khi bị bắt, giám đốc CDC Hà Nội (thời điểm đó đang là phó giám đốc phụ trách) Trương Quang Việt khẳng định với Tuổi Trẻ rằng đơn vị này không mua một bộ xét nghiệm nào của Công ty Việt Á."- Tuổi Trẻ Online 10/6/2022 [link]

Khi đất nước căng mình chống dịch, mọi hoạt động phải diễn ra quá nhanh và dòng tiền chảy vào các hoạt động chống dịch quá lớn trong thời gian quá ngắn. Động cơ tư lợi của một nhóm người điều phối dòng tiền mâu thuẫn với nhu cầu được bảo vệ đúng, đủ, tránh thất thoát của cộng đồng. Việc chưa kịp có cơ chế kiểm tra, kiểm soát cộng với mâu thuẫn quyền lợi quá lớn đã tạo nên mảnh đất vô cùng màu mỡ cho các hành động tham ô, lừa đảo diễn ra. Khi đó, việc có tham ô quy mô lớn đang xảy ra chờ ngày bị khám phá gần như là không thể tránh khỏi. Bà con các vùng dịch bị bắt xét nghiệm cả chục lần vượt mức cần thiết chắc hẳn cũng đã cảm nhận được sự mờ ám từ rất sớm rồi.

Nếu quan sát kỹ, bạn có thể thấy mâu thuẫn về lợi ích có ở khắp nơi và là làn sóng ngầm vĩ đại lay chuyển mọi thứ. Trong cả chính trị, và sự nghiệp của bạn khi bạn đi làm trong công ty. Đây là một nguyên lý quan trọng:

Cẩn trọng trước những mâu thuẫn lợi ích

House of cards

Trong “House of cards” season đầu tiên, series phim truyền hình nổi tiếng trên Netflix, một chi tiết cốt lõi của xuyên suốt câu chuyện là mối quan hệ cộng sinh giữa chính trị gia lão luyện Frank Underwood và phóng viên trẻ tuổi Zoe Barnes. Frank dùng Zoe để phím các thông tin chính trị triệt hạ đối thủ cho công chúng. Còn Zoe dùng Frank để làm nguồn tin giá trị, phát triển sự nghiệp của bản thân. Kể cả trong một mối quan hệ tưởng chừng cộng sinh hoàn hảo như vậy, theo thời gian vẫn dần lộ ra những mâu thuẫn.

Tham vọng là một phần lớn của cô gái trẻ Zoe, nhưng vẫn chỉ là một phần. Cô vẫn sống với nghề phóng viên bằng sự đam mê thật, vẫn có cảm xúc của một cô gái biết yêu, vẫn có lương tâm của một con người, và theo thời gian cô có thêm thông tin. Rằng Frank thao túng hành vi rồi giết Peter Russo, một ứng cử viên Quốc hội Mỹ và là con nghiện. Frank thao túng một số vị trí chính trị cho các đồng minh ngoan ngoãn. Chính những thông tin này và cá tính của Zoe, theo thời gian, đã đẩy sự mâu thuẫn với Frank lên đỉnh điểm. Zoe cuối cùng đã kết thúc mối quan hệ với Frank và bắt đầu xâu chuỗi các âm mưu mà Frank đã làm trong sự nghiệp chính trị của mình. Cái chết của Zoe, do Frank giết, vào đầu Season 2 cũng là nút thắt cuối cùng trong mối quan hệ này.

Mối quan hệ chính trị vs. Mối quan hệ doanh nghiệp - nhân viên

Chính trị là trò chơi trao đổi quyền lợi để thu thập thêm quyền lực và dùng quyền lực để trao đổi các quyền lợi lớn hơn.

Doanh nghiệp và nhân viên cũng là trao đổi quyền lợi. Doanh nghiệp cần thời gian, tài năng của nhân viên để tạo ra và bán sản phẩm sinh lợi nhuận. Nhân viên cần doanh nghiệp để có thu nhập, được học hỏi, phát triển và có cộng đồng các đồng nghiệp.

Chính trị và doanh nghiệp giống nhau ở chỗ sự cộng sinh không tránh khỏi mâu thuẫn. Các mối quan hệ trong chính trị là cộng sinh, cho đến khi không còn hoà hợp về động cơ. Mối quan hệ giữa doanh nghiệp và nhân viên hoà hợp cho đến khi nhân viên hoặc doanh nghiệp không còn đáp ứng được vai trò theo thời gian, xuất hiện các mối quan tâm khác từ cả 2 phía, xuất hiện các mục tiêu Other, các tác nhân khác.

Điểm Other biệt cốt lõi nhất giữa chính trị và kinh doanh là trong chính trị người được phải có kẻ mất, còn trao đổi quyền lợi trong kinh doanh có thể tạo ra của cải vật chất cho tất cả. Nên mối quan hệ của doanh nghiệp và nhân viên, nếu làm đúng, có thể phát triển trong nhiều thập kỷ và rất tình người. Nên đây chính là bài học số 2:

Chơi cuộc chơi dài hạn với những đối tác dài hạn

Tìm những công ty suy nghĩ dài hạn, muốn phát triển nhân viên và gắn bó lâu dài dù phải đầu tư chi phí ngắn hạn. Dành thời gian và hỗ trợ các đồng nghiệp có suy nghĩ dài hạn, sẵn sàng đánh đổi lợi ích cá nhân ngắn hạn để xây dựng sự tin tưởng cộng tác lâu dài. Bản thân bạn cũng cần đầu tư dài hạn vào mối quan hệ đồng nghiệp và công ty.

Nếu không hài hoà được lợi ích của bản thân và đồng nghiệp thì sự nghiệp của bạn cũng sẽ giống như ngôi nhà xây từ những lá bài, có thể bị sụp đổ bất kỳ lúc nào.